“Dik hi s-sitwazzjoni ta’ Malta. Perikolożissima. Qas il-Ġermaniżi u t-Taljani fil-gwerra ma kienu perikolużi daqsna. Lanqas it-Torok. Għax konna narawhom. Aħna fuq il-bastions u huma on the other side. Imma llum the enemy, it-tradituri ta’ ġo nofsna, the enemy is not only at the gates. The enemy is manning the gates. Inkomplu.
Pajjiż ġojjell. Wara li qridnielu l-ambjent. Irrid ngħid jien miniex qiegħed hawn bħala leader ta’ Imperium Europa biss imma as a national who shows solidarity, mhux bħala leader tal-moviment tagħna Imperium Europa. Meta jidhrilna nagħmlu meeting aħna, in our name, u jiġu s-suldati tal-ħadid il-ġodda tibżgħux. Suldati tal-ħadid! Min ma jridx jidher magħna, iwarrab. M’għandniex bżonnkom. Nies ġenwini rridu aħna ħa nsalvaw lil dal-pajjiż. Wara li qridnilu l-ambjent issa rridu neqirdu l-poplu Malti.
Kampanja sfrenata. Televixin. Gazzetti. Kollox kontra s-suldati, kontra l-pulizija, kontra s-suldati in this case. U issa kontra Norman Lowell. Il-Faxxisti. Dawn Faxxisti dawn? Why should I defend myself? To defend myself is to apologise. But I’ve said it often – I’m not a fascist. I’m not a Nazi. I’m a libertarian. Staqsu lil dal-ġuvnott innoċenti hawn jekk għidtlux x’għandu jgħid kif jagħmlu ħaddieħor fil-programmi, il-purċinellati tagħhom. Staqsejt? Ħallejtu fil-liberta’. We are very liberal aħna. I am attacked from all sides jiena fuq l-internet tagħna. But it’s healthy. It’s healthy. We’re libertarians. True libertarians. Mhux nippriedka l-liberta’ u min ma jaqbilx miegħi rrid noħonqu.
Illum aħna ġejna hawn biex nuru l-polz tal-poplu fejn qiegħed. Ma stajniex nagħmlu mod ieħor. I don’t like these meetings jien. They’re old fashioned. Spiċċaw fin-1951 dawn il-meetings kif daħal it-television. Kif daħal it-television fl-Ingilterra, spiċċaw il-meetings pubbliċi. Għaliex? Għax ikollok xi espert jew xi reliġjuż jew xi ħadd u jrid jgħid xi ħaġa u joqgħod fis-salott bl-aġenda komdu, bil-kejkijiet u bil-kafe, u joqgħod jgħid li jrid. U jarawk il-miljuni. Imma meta l-media tkun magħluqa għalik, meta f’elezzjoni bħal dik fejn id-destin ta’ Malta qed inpoġġuh fil-quċċata tal-Ewropa aħna, ituk seba’ minuti biss fil-ġimgħa, xi trid tagħmel? Meta f’sitwazzjoni bħal din li hija tant perikoluża u delikata joħonquk u l-unika stazzjon l-iSmash li darba tana 7 minuti fil-ġimgħa, ppruvaw joħonquh. Minn kollox għamlulu. Dik hi d-demokrazija. Ikollok tagħmel meeting. Għaliex? Biex turi illi l-polz tal-poplu għadu hemm. Illi Malta tagħna u din mhux oxxenita’ imma kburin li Malta tagħna, l-ewwel u qabel kollox. Mela oxxenita’! Kont se ngħidlek x’oxxenita’ hi din!
Għaliex qegħdin hawn? Għaliex we have a problem, a very great national problem. A multifaceted problem. A multifaceted security problem. A sanitary problem. A cultural problem. And finally, a genetic problem. Nibdew.
Għandna problema ta’ sigurta’. Dażgur li għandna problema ta’ sigurta’. Trid tkun għami biex ma tindunax. Wara li ġara dak li ġara. Indaħħlek f’dari, nitimgħek, sptar b’xejn, intik kollox b’xejn, intik spare bedroom fejn torqod, u trid id-dar kollha tiegħek. Trid id-dar tiegħi kollha! Mela itlaqli ‘l barra, skużi! Mur ixxejjer! Mela x’tagħmel ma tiddettax il-policy tal-partit għax inkella tkisser u taħrat il-karozzi tal-pulizija. U tfarrak il-banjijiet li ntuk. U żżomm il-ħalib sakemm jiqras imranġat biex titfgħu fuq l-uniformijiet tal-pulizija. Alla ħares ngħidilkom lil min ħaslu bl-awrina pulizija għax lanqas temmnu u ma tkellem xejn għax raġel. Qatt ma qalha allavolja jidher fuq it-televixin. Ħasluh bl-awrina. Mela we’ve got a security problem.
Ngħidilhom jien lis-suldati, ara tqis li tilbsu n-nuċċali, please. Għax jekk jobżoqlek wieħed u jkollu l-AIDS, l-AIDS li titrasmetti ruħha con il bacio passionale għidilhom, jekk ibus tfajla, u jkollu l-AIDS u jkollha the slightest scratch ġo ħalqha bit-toothbrush, she’s had it! Dik hi r-realta’ mela naħbu. Jobżqulhom ġo għajnejhom. Jekk tidħollok il-beżqa ġo għajnejk you’ve had it. You’ve got AIDS. A top surgeon in South Africa, kemm sitt xhur ilu, miet a top surgeon in Southern Africa. Top surgeon! Beżaqlu wieħed ġo għajnejh. Daqshekk, spiċċa miet, bl-AIDS. This is news. Sibuha fuq l-internet. This is not racism. This is facts. Top surgeon miet miskin in the prime of life. Jagħmel l-operazzjonijiet. Beżaqlu go għajnejh. Dak li ħa. Mela, ‘security problem’ u ‘a sanitary problem’, kif qed nispjega.
A cultural problem. Il-kultura tal-pajjiż meta jibdew deħlin, meta għal kull tifel jew tnejn Maltin li jitwieldu, jidħol wieħed minnhom, tlieta jew erba’ snin jew jekk jiġi xi vapur jidħol b’xi elf bihom, din qed nistennewha issa. It’s the next in line għax issa se jgħaġġlu għax se niftħulhom il-bieb. Issa se jgħaġġlu għax hemm min itihom il-cards ħa jċemplu. Jgħidulhom lis-suldati ‘Għada deħlin ta – bejn dallejl u għada.’ Kif jafu? U żgur li jafu. Għandhom il-mobile. Itihomlhom il-monsinjur. U żgur li jafu. U tarahom. Jgħaddu għaxar sigħat u jidħlu. Qabilna jafu. Qabel it-turretta tal-belt. Di hi s-sitwazzjoni. U meta tibda tiskatenahom ġo nofs il-poplu lil dawn b’kultura differenti, lentamente, sottilmente, tibda tinbidel il-kultura tal-pajjiż. Idħlu l-Belt. Taħt il-Valletta, jiġifieri il-Putirjal, taħt il-kliem Valletta, to greet the tourists to this magnificent city, tara wieħed iswed bil-gwardarobba hemm, biz-żraben, ibigħ. L-ewwel darba dejjaq lin-nies u rrappurtawh. Marru u neħħewh. Reġa’ mar. Is-soltu. Mela ma jisimgħux dawn eh! Dawn m’għandhomx dik ir-restraining gene li għandna aħna. Qas jafu x’inhi l-mistħija dawn. Illum drajnieh qiegħed hemm, jilqa’ lin-nies deħlin il-Belt. Afrikan hemm ibigħ bil-gwardarobba. Minflok Belt Barokka għamilniha Belt Marokka. Qed tifhem? Hekk jilqgħuk il-Belt. Il-kultura tinbidel mingħajr ma tinduna. And suddenly jiġi bniedem u jgħid ‘Din Malta li naf jien? Din art twelidi possibli?’ Kif inbidel l-environment. Ħadd ma nduna bl-environment. Beda ftit ftit. Villa l-Madliena. Waħda. Tnejn. Tlieta. Erbgħa. U llum miżbla Malta. Miżbla. U hekk se jiġri. Dak issa ħa jinbidel – mhux l-environment, għax dawk issa aħna nwaqqgħuhom u lil Malta nġibuha back to its original pristine condition. Jekk id-destin itina a blink of an island, of authority. Dawk inneħħuhom. X’fiha! Materjal tneħħi. Imma l-kultura ci vuole biex tneħħiha. Trid tliet ġenerazzjonijet biex tneħħiha l-kultura.
Fl-aħħar nett ‘a genetic problem.’ Għax dan kemm se ddum tibbumbardja lin-nies li t-taħlit hu tajjeb. Fl-aħħar, jibdew jitħalltu. Kemm iddum? – you portray them as heroes – għax jagħti bil-ballun u jitfgħu ġo kannestru? Eroj dawn, eroj. U aħna l-ġuvintur tagħna kollha bl-advanced u biċ-ċertifikati jaħasra, u jimsħu l-imwejjed filgħaxija fir-restorants. Fejn ġiet Malta? Għax hawn il-viljakki, il-businessmen. Viljakki! Ikeċċi Malti biex jimpjega żewġ Iraqqini bl-istess paga. Jien jiġu kuljum ‘Norman, dan keċċieni u daħħal żewġ Iraqqini.’ Di hi ġo pajjiżna li ġġieldu għalih missirijietna. Qed inħallu erba’ tradituri ibigħuh. Issa tkunu tafu x’ġej.
Bear with me.”